Ekonomik gelişmeler

Piyasa Yorumu:
Bu sabah BIST100’de karışık bir açılış bekliyoruz. Dün endeks 1516.54 –1524.65 arasında işlem gördü ve günü +0.18% değişimle 1522.04 seviyesinde kapattı. İşlem hacmi normal seviyede gerçekleşti.

Bu sabah karışık açılış ve sonrasında 1500 – 1540 arasında işlem aktivitesi bekliyoruz.  (Deniz Yatırım)

Piyasalarda Bugün

Yerel varlıkların 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı tatili nedeniyle 1.5 iş günü kapalı olduğu geçtiğimiz hafta işlemleri ile birlikte zorlu Ekim ayı fiyatlamaları geride kalmış oldu. Fed’in Eylül ayında verdiği ve bu hafta içerisinde gerçekleştirilecek FOMC toplantısı ile birlikte yürürlüğe koyması beklenen ‘tapering’ sürecine yönelik beklentiler diğer güçlü yan başlıklar ile birlikte fiyatlamalar üzerinde ciddi anlamda etkili oldu. Amerikan doları yaklaşımı farklı pariteler nezdinde farklı etkileşimlere neden olurken, DXY ay sonunda %0.11’lik sınırlı geri çekiliş gösterdi. Ancak, Cuma günü ciddi anlamda ay sonu muhasebeleşme yaklaşımı ve kapatılan pozisyonlar nedeniyle günlük bazda %0.83’lük yükseliş gözlendi. Öyle ki söz konusu eğilim en son Eylül ayı kapanışında %0.60’ın üzerindeki primlenme ile takip edilmişti.

Ekim ayı işlemleri kendi içerisinde ciddi mesajlar barındırıyor. Hisse senetlerinde gelişmişgelişmekte olan ülke varlıkları arasındaki ayrışmanın anlamlı olduğu kanaatindeyiz. Emtia cephesindeki yükseliş Bloomberg emtia endeksinin aylık %2.58’lik artışı ile enerji grubu önderliğinde tüm hızıyla devam ederken, MSCI dünya endeksi %5.59, GOÜ endeksi ise %0.93 primlenme ortaya koydu. Söz konusu dönemde MSCI TR endeksinin (USD cinsi) performansı ise %0.46’ya işaret etti ve emsallerinden yabancı para cinsinden önemli bir ayrışma olmadığını gösterdi. Öte yandan BIST 100 endeksi Türk lirası cinsinden Ekim’de %8.22 yükselirken, USD cinsinden ise yatırımcılarına %1’lik kazanç sağladı.

Bu haftaya ait yoğun gündem ile birlikte likiditenin yüksek seyrettiği son fiyatlama yaklaşımlarını takip etme şansımız olacak. Gündem, Çin’deki zayıflama ve global merkez bankalarının verecekleri sıkılaşma sinyalleri başlıkları etrafında şekillenmekte. Hafta sonu ve bu sabah Çin’de açıklanan PMI verileri Ekim döneminde beklentilerden her iki yönde sapmalara işaret ediyor. Buna göre, resmi PMI, 49.6’dan 49.2’ye gerilerken, ihracat ağırlıklı özel sektör ölçümlemesi ise 50.0 eşik düzeyinden 50.6’ya yükseldi. Özellikle bugün açıklanan PMI verisinin ihracat ağırlıklı küçük-orta ölçekli şirketlerden oluştuğunu ve ekonominin tamamını kapsamadığının altını çizmek isteriz

Hafta içerisinde yarın Avustralya MB (RBA) faiz kararı ile önemli bir süreç başlayacak. Enflasyonun yükseldiği ve global eğilim açısından yakından takip edilen ülkede karar öncesinde kısa vadeli faizlerdeki yükseliş 90bp seviyesini aşmış durumda. Böylesi son durum Haziran 94’ten bu yana takip edilmemişti. Çarşamba günü Fed’in resmi tapering ilanını yapması, Perşembe günü ise BOE’nin %0.10’daki politika faizi üzerinde yukarı yönlü güncelleme yapıp yapmayacağı yakından izlenecek. Ayrıca, GOÜ cephesinde Polonya ve Çekya’ya ait faiz kararları ve ABD istihdam raporu da yine odaktaki başlıklar olarak karşımıza çıkmakta.

Yerel cephede ise TCMB’nin yılın son Enflasyon Raporu sunumunda 2021 ve 2022 TÜFE beklentilerini sırasıyla %18.4 ve %11.8’e yükselttiği ve Başkan Kavcıoğlu’nun cari dengeye yönelik verdiği mesajlar karşımıza çıkıyor. Bu sabahın gündeminde ise BOTAŞ’ın Kasım’da sanayi aboneleri için geçerli olacak tarifede yüzde 48.4, elektrik üretim santrallerinde ise yüzde 46.8’lik artış haberi yer alıyor.

Piyasalar

Çin PMI verilerinin odakta olduğu yoğun veri gündemine sahip haftanın ilk işlemlerinde önemli bir risk iştahı bozulması görülmüyor. Japonya’da gerçekleştirilen seçimden LDP’nin 261 koltukla galip ayrılması Japon yenini zayıflatarak pariteyi 114 düzeyinin üzerine taşırken, vadeli endeksler de yatay-olumlu açılışlara işaret ediyor. Yurt içerisinde devam eden bilanço sezonunda artık son düzlük içerisine giriyoruz. Açıklanacak finansallar ve şirket yönlendirmeleri etkili olmaya bu hafta da devam edecek. Lirada Cuma kapanışına kıyasla önemli bir değişiklik gözlenmezken, yerel varlıkların güne sınırlı iyimserlikle hisse-kur-faiz cephesinde ayrışmayı devam ettirerek başlamasını bekliyoruz. Türk lirası Amerikan doları karşısında günü %-0.65 (Cuma kapanış) ile tamamlarken, BIST 100 endeksi kapanışı (28 Ekim) %0.18 yükselişle 1522 puan seviyesinden takip edildi. 10y vadeli tahvilde faizin son düzeyi %19.99 olurken, ülke risk primi ise Cuma günü 449bp ile kapanış gerçekleştirdi. EMEA bölgesi endekslerinde gün sonu kapanışları ağırlıklı ay sonu işlemlerinin de etkisiyle değer kayıplarına işaret etti. Euro Stoxx 50 %0.39, FTSE 100 %-0.16, DAX %-0.05 ve Rusya (RTS, USD) varlıkları %-1.94 le takip edildi. Amerika kıtası işlemlerinde majör ABD endekslerine gelen son dakika alımları ve kıtanın geri kalan kısmından sergiledikleri ayrışma dikkat çekti. Dow Jones %0.25, S&P 500 %0.19 ve Nasdaq %0.33 düzeyinde performans sergilerken; Bovespa %-2.09, Merval ise %-2.87 düzeyinde performans sergiledi. Asya’da hafta başlangıcı nispeten olumlu seyrediyor. TSİ 08.30/ NKY 225 %2.45, Hang Seng %- 0.96, CSI 300 %-0.16 ve KOSPI %0.43 ile fiyatlanırken, USDCNH paritesi offshoreda 6.4027’de sınırlı yuan değer kazancına işaret etmekte.

Fiyatlamalar

BIST 100 endeksinde 1490-1445 seviyeleri destek, 1550-1580 ise direnç olarak yakından izlenebilir. USDTRY paritesinde 9.55-9.48-9.43 seviyeleri destek, 9.93-9.77 ise direnç olarak izlenebilir. Global Amerikan doları fiyatlamalarının EUR çaprazları üzerinde etkili olmaya devam etmesini bekliyoruz. 1.1530-1.1490 destek, 1.17 ise direnç olarak izlenebilir.

Doğalgaz Zammı -

Sanayi ve elektrik üretim amaçlı tarifeye sırasıyla %48 ve %47 zam geldi / olumsuz

•  BOTAŞ, 1 Ekim’den itibaren geçerli olmak üzere konut tarifesinde değişiklik yapmazken sanayi tarifesinde yüzde 15, doğalgaz santrallerine uygulayacağı tarifede ise yüzde 15 artış yapmış olup bu haberi sizlerle paylaşmıştık.
•  1 Kasım yani bugün itibariyle geçerli olmak üzere, BOTAŞ internet sitesinde Kasım ayına ilişkin doğalgaz satış tarifesini yayımladı. Tarifeye göre konut aboneleri için gaz dağıtım şirketlerine uygulanan tarife değişmezken, sanayi aboneleri ve elektrik üretim santralleri tarifesine yüzde 48 zam geldi. Kasım ayı sanayi aboneleri için geçerli olacak tarife ise önceki tarifeye göre bin metreküp doğalgaz için yüzde 48 artışla 3.500 TL, elektrik üretim santrallerinin kullandığı bin metreküp doğalgaz için ise yüzde 47 artışla 4.000 TL oldu. Doğalgazda fiyat tarifeleri aylık olarak hesaplanmaktadır. ? Elektrik Fiyatları: Pandemi döneminde önlemlerin alınmaya başlamasıyla yurt içinde enerji tüketimi talebinin bir miktar düştüğünü gözlemlemiştik. Ancak 2021 ilk 6 ay itibarıyla %10’luk bir enerji tüketimi artışı olmuştur. Enerji üretiminde hidroelektrik santrallerin payı, barajlara gelen su miktarında yüksek düşüşler yaşanmasıyla kritik şekilde azalmıştır. Toplam elektrik üretiminin sağlandığı kaynakların payları bu sebeple değişiklik göstermiştir. Mayıs 2020 döneminde lisanslı elektrik üretiminin kaynak bazında dağılımının Mayıs 2021 değeriyle karşılaştırılması (MWh %) yapıldığında doğal gaz kaynaklı üretimin yıllık bazda %8,70’den %29,7’ye, linyit kaynaklı üretimin ise %13,17’den %14,40’a arttığı, hidrolik kaynaklı üretimin ise %45,68’den %24,29’a daraldığı görülmektedir. Böylece gaz ve kömür santrallerinin toplam elektrik üretimindeki paylarının arttığını söylemek mümkündür. Doğalgaz maliyetlerinin artışı, doğalgaz santrallerinin üretiminde artan maliyetler çerçevesinde değerlendirilse de, elektrik fiyatlarının bu maliyetlerin üzerinde artmış olması doğal gaz santrallerinin operasyonel faaliyetlerine olumlu yansımıştı. Ancak, akabinde Eylül, Ekim ve Kasım ayları itibari ile sanayi ve elektrik üretim amaçlı tarifeye sırasıyla %15, %15 ve %48’er olmak üzere zamlar gelmesi ile hem sanayi tarafının hem doğalgaz kaynaklı elektrik üretim santrallerinin maliyet girdisinde artışlar yaşanmıştır. Bu artışların doğalgaz kaynaklı elekrik üretim santralleri olan AKSEN, AKENR, ENKAI, SAHOL (ENJSA üzerinden), TRCAS gibi şirketler üzerinde maliyet girdilerinin artışı üzerinden olumsuz etki yaratmasını beklemekteyiz.
•  Genel Değerlendirme & Beklentiler: Zam haberini değerlendirdiğimizde, doğalgaz santrallerinde üretim maliyetlerinin artması doğalgaz kaynaklı elektrik üretim santralleri için olumsuz bir tablo çizmektedir. Dolayısıyla haberin doğalgaz kaynaklı üretim santralleri üzerinden elektrik üretimi yapan şirketlerın hisse senedi üzerinde olumsuz bir etki yaratmasını beklemekteyiz. Sanayi firmalarında ise cam (SISE), çimento (CIMSA, AKCNS, OYAKC), seramik (EGSER) gibi maliyet girdisi içinde doğalgaz payı yüksek olan şirketlerin de doğalgaz zammından kısmen olumsuz etkilenmesini bekliyoruz.

Gıda Perakende Sektörüne Yönelik Gelişmeler

•  Rekabet Kurulunun 07.05.2020 tarih ve 20-23/298-M sayılı kararı uyarınca COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak açılan soruşturmada sözlü savunmalar 27 Ekim 2021 tarihinde alındı. Rekabet Kurulu 29 Ekim 2021 tarihinde BIMAS, CRFSA, SOKM ve MGROS hakkında para cezası kararlarını açıkladı. Buna göre BIMAS için 958.1 milyon TL, CRFSA için 142.5 milyon, SOKM için 384.3 milyon TL ve MGROS için 517.7 milyon TL idari para cezası verildi.
•  Şirketler, kararın iptali için dava açacaklarını KAP’ta bildirdiler. Bu ceza tutarlarının ödenmesinin ardından dava süreci takip edilecek. Ödemelerin %25 indirimli olması ihtimalinde negatif etkinin bir miktar daha sınırlı olmasını bekliyoruz.
•  Perakende sektörüne yönelik cezai beklentinin sonuçlanması ve karara bağlanması açısından düşünüldüğünde belirsiz ortadan kalktığı için haberin etkisinin sınırlı olumsuz olarak değerlendiriyoruz. Ceza tutarlarının piyasa değerine etkisi düşünüldüğünde tek seferlik etkinin en yüksek MGROS, SOKM ve BIMAS sırasıyla olacağını tahmin ediyoruz.

TCMB Enflasyon Raporu IV Sunumu, Ekim 2021 - 2021 ve 2022 beklentileri yukarı yönde güncellendi

•  TCMB tarafından yılın dördüncü Enflasyon Raporu (ER) sunumu Ankara’da fiziksel ortamda gerçekleştirildi. Daha önce Temmuz ayında paylaşılan raporda 2021 yılı için orta nokta tahmini %14.1 seviyesinde belirlenirken, Ekim dönemi ile birlikte %18.4’e yükseltildi. 2022 yılı için yapılan tahminleme (%70 olasılıkla, orta nokta) benzer şekilde %7.8’ten %11.8’e güncellendi. Ayrıca, 2023 yılı için yapılan tahmin de %7 olarak belirtildi. 2021 yılı için yapılan revizyonda bant aralıkları %17.3-19.5, 2022’de %9.6-14.0 ve 2023’te ise %4.6-9.4 olarak açıklandı.
•  Söz konusu değişiklikler için kullanılan tahminlerden gelen katkılar ise; 2021 yılında: Türk lirası cinsi ithalat fiyatlarından +1.5 puan, çıktı açığındaki güncellemeden +0.4 puan, gıda enflasyonu varsayımından +2.1 puan, yönetilen yönlendirilen fiyat ayarlamalarından +0.3 puan gerçekleşti. Gıda enflasyonu tahmini 2021’de %15’ten %23.4’e, ithalat fiyatları (ort., USD) %16.3’ten %23.1, petrol fiyatları (ort.) $69.6’dan $70.8’e ve ihracat ağırlıklı küresel üretim endeksinde ise (yıllık ort.)
•  %4.8’de sabit tutularak açıklandı. 2022 yılı için yapılan tahminlerden gelen katkılar: çıktı açığındaki güncellemeden +0.8 puan, gıda enflasyonu varsayımından +1.0 puan ve enflasyonun ana eğiliminden +2.2 puan düzeylerinde gerçekleşti. Gıda enflasyonu tahmini 2022’de %10.1’den %13.9’a, ithalat fiyatları (ort., USD) %0.2’den %6’ya, petrol fiyatları (ort.) $69.4’ten $77.5’e ve ihracat ağırlıklı küresel üretim endeksinde ise (yıllık ort.) %4.5’te sabit tutularak açıklandı.
•  TCMB tarafından kamuoyu ile paylaşılan son Piyasa Katılımcıları anketinde oluşan enflasyon beklentileri bugün paylaşılan rapora kıyasla daha düşük seviyeleri işaret etmişti. Buna göre, yıl sonu enflasyon beklentisi +0.89 puan ile %17.63 olurken, Mart ayına kıyasla toplam yükseliş ay itibarıyla +6.09 puan seviyesinde gerçekleşmiş oldu. Yukarı yönlü ivme 12 ve 24 ay vadelerde de devam ederken, sırasıyla +0.97 ve +0.56 puan takip edildi; %13.91 & %11.27. Yıl sonu dolar kuru beklentisi 8.92’den 9.22’ye yükselirken, 12 ay sonrasına ait rakam da 9.56’dan 10.01’e güncellendi.
•  Bugün yapılan açıklamalarda para politikası duruşuna yönelik aldığımız en önemli mesaj Başkan Kavcıoğlu tarafından paylaşılan ve cari denge ile enflasyon arasındaki ilişkiye yapılan atıf eksenli oldu. Buna göre, TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, cari dengeyi sağladığı noktada Türkiye ekonomisinin finansal istikrarı sağlamış olacağını; cari açığı kapamayı dövizdeki yükseliş ile sağlama hedefi olmadığını ve cari denge sağlandığında kur üzerindeki baskının azalacağını belirtti.

Hazine Borçlanma Stratejisi, Kasım 2021-Ocak 2022 -

10y tahvile ait borçlanma 2022 yılına ötelendi

 Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından gelecek 3 aylık dönemde gerçekleştirilecek olan borçlanma stratejisi kamuoyu ile paylaşıldı. Mart ayında yaşanan ülke risk primi artışı, faizlerin yükselişi ve liranın zayıflaması sonrasında alınan 10y vadeli tahvil ihracının gerçekleştirilmemesi kararı uzun bir aranın ardından ilk kez Ağustos ayında yer alan bilgilendirmede Ekim olarak belirtilmişti. Ancak, Eylül ayında yayımlanan duyuru ile ilk önce Kasım ve Aralık aylarına, Ekim ile birlikte de Ocak 2022’ye ait borçlanma takviminin içerisinde yer aldı. Hesaplamalarımıza göre, Hazine, gelecek 3 aylık dönemde 76.4 milyar liralık beklenen iç borç servisine karşı 71.3 milyar lira tutarında beklenen iç borçlanma gerçekleştirecek. Borç çevirme rasyosu ise %93 olacak. En yoğun borçlanma dönemi (piyasaya) 41.9 milyar lira ile Ocak 2022 olarak karşımıza çıkarken, Kasım’da 10.7 milyar lira, Aralık’ta ise 9.4 milyar liralık borçlanma takip edilecek. Yine Aralık ayında 1.3 milyar lira, Ocak’ta ise 2.9 milyar liralık doğrudan satış yapılacak.

Hazine Finansman Programı, 2022 - Türk Hazinesi 2022 yılında 498.1 milyar TL borçlanma gerçekleştirilecek

•  Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 2022 yılına ait finansman programı ve detayları açıklandı. Buna göre, Türk Hazinesi gelecek yıl planlanan programa sadık kalınması durumunda toplamda 498.1 milyar TL borçlanma gerçekleştirilecek. 2021 yılı için öngörülen rakam ise 463.6 milyar TL seviyesinde bulunmakta.
•  2022 yılında öngörülen toplam borç servisi rakamı 505.9 milyar TL seviyesinde bulunmakta. Söz konusu rakamın 293.5 milyar TL’lik kısmı anapara, 212.5 milyar TL’lik dilimi ise faizden oluşmakta. İç borç servisi için öngörülen rakam 385.5 milyar TL, dış borç içinse 120.4 milyar TL oldu. İç borç rakamının alt kırılımında piyasa için 319.7 milyar TL, kamu içinse 65.8 milyar TL detayı yer aldı. Borçlanma dışı rakamlardan ise +7.9 milyar TL gelmesi beklenmekte.
•  Hazine, gelecek yıl toplamda 11 milyar USD dış finansman sağlamayı öngörüyor. Bahse konu rakamın tamamının uluslararası piyasalardan yapılması bekleniyor. Hatırlatmak gerekirse, 2021’de 10 milyar USD düzeyi öngörülmüş, 10.034 milyar USD borçlanmaya gidilmişti. (Ocak-Ekim 2021 itibarıyla) ? İç borçlanma için öngörülen rakam 2022’de 397.1 milyar TL seviyesinde bulunurken, 2021 için tahmin edilen rakam ise 380.3 milyar TL olarak karşımıza çıkmakta. Buradan hareketle, 2022 yılına dair iç borç çevirme rasyosunu %103 seviyesinde hesaplamaktayız. Öte yandan revize edilen rakam ile birlikte 2021 için bahse konu seviye %92 olarak belirmekte.
• Toplamda 498.1 milyar TL borçlanma yapılmasının öngörüldüğü 2022’de iç borç için 397.1 milyar TL, dış borç içinse 101.0 milyar TL düzeyleri hesaplanmakta.

Kaynak:Deniz Yatırım
Hibya Haber Ajansı