TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan belirlemeye göre, Eylül’de istihdam edilen toplam nüfus 24 milyon 749 bin olurken, bunun 10 milyon 600 bin kişisini herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayanlar oluşturdu. 2011 yılı Eylül ayında kayıt dışı istihdam oranı geçen yılın aynı dönemine göre 1.1 puan azalışla yüzde 42.8’e geriledi. Buna karşılık Eylül itibariyle son 1 yıllık dönemde kayıt dışı çalışanların sayısında yaklaşık 499 bin kişilik artış yaşandı. Böylece son 1 yılda istihdam edilen 1 milyon 776 bin kişiden yüzde 28.1’i kayıt dışı istihdam edildi. Eylül döneminde kadınlar arasında kayıt dışılık oranı geçen yılın aynı dönemine göre 1.1 puan azalışla yüzde 58.4’e, erkeklerde 1.3 puan azalışla yüzde 36.5’e geriledi. Eylül itibariyle 7 milyon 170 bin kadın çalışanın 4 milyon 190 binini kayıt dışı çalışanlar, erkeklerde ise 17 milyon 579 bin çalışandan 6 milyon 409 binini kayıt dışı çalışanlar oluşturdu. Son 1 yılda istihdam edilen erkeklerin yüzde 16’sı, kadınların ise yüzde 47.8’i kayıt dışı istihdam edildi.
Ücretsiz aile işçileri
Kayıt dışı “çalışanlar” içinde en büyük grubu ücretsiz aile işçileri oluşturdu. Büyük bölümü tarım kesiminde bulunan ve standart bir istihdamdan farklı olarak tarım ya da ticaretle uğraşan, ailesine yardım eden bu kişilerin toplam sayısı 3 milyon 560 bin kişi.
Bunların yüzde 92.4’ünü oluşturan 3 milyon 290 bin kişisinin sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmadığı görüldü. Son 1 yılda ücretsiz aile işçisi olarak çalışan sayısı 290 bin kişi artarken, kayıt dışı istihdam eden ücretsiz aile işçi sayısı ise 265 bin kişi artış gösterdi. Normal bir istihdam olanağı elde edemediği için mevcut konumda yer alan bu kişilerin, ücretsiz aile işçisi şeklinde tanımlanması, Türkiye’deki işsizliğin boyutlarını da olduğundan küçük gösteriyor. Kayıt dışı çalışanlar toplamının 5 milyon 447 bini tarımda, 5 milyon 123 bini ise tarım dışı sektörlerde bulunuyor. Tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı Eylül 2010’da yüzde 85.5 iken, bu oran 2011 Eylül’de yüzde 84.6’ya geriledi. Tarım dışı sektörlerde istihdam edenler içinde sosyal güvenlikten yoksun olanların oranı ise 2010 Eylül ayındaki yüzde 29.3’lük seviyesinden yüzde 28’e indi.