Sanayi üretiminde Nisan’da Covid çöküşü

Türkiye’de Nisan ayında sanayi üretimi takvim etkisinden arındırılmış verilerle, bir önceki yılın aynı ayına göre %31,4 daralırken; mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki aya göre %30,4 oranında azalma göstermiştir. Arındırılmamış verilere göre ise, sanayi üretiminde, geçen yılın aynı dönemine göre %31,3 oranında daralma gerçekleşmiştir.

Pandemi etkisi ile beraber ani duruş gösteren üretimde yavaşlamanın boyunu tahmin etmek zordu. Nitekim tahminlerde de standart sapma oldukça fazlaydı. Buna karşın, temelde aslında beklenmedik denecek bir durum yok, sert bir daralma bekleniyordu. Daralma etkisini de Mart ayının ortasından itibaren hissediyorduk, nitekim Mart verisi sanayi üretiminde ani duruş etkisini de gözler önüne sermişti. Asıl en kötü etkilerin görüldüğü Nisan verisinde de Covid-19 etkisiyle talep ve iç tüketim kanallarına ek olarak dış ticaret pazarlarındaki olumsuzluğun da yansımalarını hep beraber görüyoruz.

Detaylara baktığımızda; madencilik ve taş ocakçılığı aylık bazda %13 daralırken, yıllık bazda %14,5 daralma göstermiştir. İmalat sanayiinde aylık bazda %32,5 daralma görülürken, yıllık bazda ise %33,3’lük daralma gerçekleşmiştir. Elektrik, gaz, buhar grubunda ise aylık bazda %12,4 daralma görülmüş, yıllık bazda ise daralma %14,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. Aylık bazda dayanıklı tüketim malı %41,7, sermaye malı %40,2, ara malı %30, dayanıksız tüketim malı %28,3 ve enerji %13,5 oranında azalmıştır. İlgili kalemlerdeki yıllık değişimlere bakıldığında ise; dayanıklı tüketim malı %49,3, sermaye malı %42,9, dayanıksız tüketim malı %31,5, ara malı %27,9 ve enerji %15,6 daralmıştır. Özellikle imalat sanayii, dayanıklı tüketim malı ve sermaye malındaki azalma dikkat çekmektedir.

Haziran ile beraber normalleşmenin başlaması ve ihracat pazarlarımızın başta Avrupa olmak üzere açılması ilerleyen dönemlerde kademeli toparlanmayı sağlayabilir. Ancak Mayıs verileri de, kapanma döneminin içinde olduğundan sanayi üretimi açısından anormal koşulları yansıtmaya devam edecektir. Ekonomik büyümenin seyrini tahmin etmek içim kullandığımız en önemli öncü gösterge sanayi üretimi, 2Ç20’de yaşanacak daralmanın oldukça sert olacağını göstermektedir. Yılın sonraki çeyreklerinde büyüme anlamında nasıl bir durumun söz konusu olacağı ise tamamen Covid-19 ile alakalı gidişata ve normalleşmenin sürekliliğine bağlı olacaktır. ABD’den gelen veriler ikinci dalga endişelerini artırıyor, ikinci dalga olmasa bile yeni dönemde ekonomideki kapasite kullanımının, üretim hızının, talebin virüs öncesi dönemden aşağıda olması itibariyle Covid koşullarının yansıması ve kırılganlık etkileri görülebilir.

Hibya Haber Ajansı