Öğrenciler, asansör içinde covid-19 bulaş riskini engelleyecek sistem geliştirdi

SANKO Fen ve Teknoloji Lisesi 9’uncu sınıf öğrencileri, ameliyathaneler ve biyolojik laboratuvarlarda kullanılan laminer akım sistemine yapay zeka teknolojisi dahil ederek geliştirdikleri projeyle dünyada bir ilki gerçekleştirip Covid- 19’un asansör içerisinde bulaş riskini engelleyecek sistemi geliştirdi.

Öğrenciler Gökçe Bilge, Mustafa Ali Şahin ve Yiğit Settar Evgülü, danışman öğretmenleri Neriman Ersönmez rehberliğinde “Yapay Zeka Destekli Yeni Nesil Asansör Havalandırma Sistemi" geliştirerek, Covid- 19’un asansör içi bulaş riskini engellemeye yönelik önemli bir projeye imza attı. 

Öğrencilerin geliştirdiği, “Yapay Zeka Destekli Yeni Nesil Asansör Havalandırma Sistemi" projesinde, aminer akım (Dikey akım) uygulanarak yapay zeka teknolojisi ile asansörü kullanan kişi sayısının kontrolü geleneksel yöntemlerde olduğu gibi toplu kilo ölçümüyle değil, binen kişilerin yapay zeka tarafından sayılması ile sağlandı. SANKO Okulları Genel Müdürü Fırat Mümtaz Asyalı, öğrenciler tarafından geliştirilen projenin önemine vurgu yaparak, “Okul olarak TÜBİTAK ve benzeri bilimsel çalışmaları destekliyoruz. Okulumuzda geliştirilen ‘Yapay Zeka Destekli Yeni Nesil Asansör Havalandırma Sistemi’ de bilimsel çalışmalara örnek bir proje. Genelde bilimsel gelişmeler ihtiyaçtan ve dünyada oluşan gelişme ihtiyaçlarından ortaya çıkıyor” dedi.

Covid- 19’un ülkemizi ve tüm dünyayı etkileyen zorlu bir süreç olduğunu dile getiren Asyalı, “Tüm dünyanın yaşadığı zorlu pandemi sürecinde, öğrencilerimiz de Covid-19 ile mücadeleye nasıl katkı sunabiliriz diye fikir yürütüp proje geliştirdi. Proje, toplumda en fazla göz ardı edilen asansör içi bulaş riskinin engellemesi bakımından önemli çalışma oldu” ifadelerini kullandı.

Asyalı, “Böylesi zor bir dönemde toplumsal sorunlara çözüm üretme azmiyle proje geliştirip dünyada örneği olmayan bir fikir geliştiren öğrencilerimizin başarısıyla gurur duyuyoruz” diye konuştu.SANKO Okullarında, tüm seviyelerde üst düzey fikir üreten ve tasarım yapan öğrenciler yetiştirdiklerinin altını çizen Asyalı, öğrencilerin fikirlerini önemsediklerini ve danışman hocalarla desteklediklerini kaydetti.

Asyalı, “Öğrencilerimizi kaliteli eğitim ve geliştirdikleri projelerle hayata hazırlıyoruz. Başarılarıyla gurur kaynağımız olan öğrencilerimizi ve öğretmenlerini kutluyorum” diyerek sözlerini tamamladı.

Danışman Öğretmen Ersönmez

Projenin danışman öğretmeni Neriman Ersönmez ise projede; tespit edilen asansör içi bulaş riskleri göz önüne alınarak asansörlerde hava yolu ile gerçekleşen bulaşı engelleyebilen bütüncül bir hijyen sistemi hedeflediklerini söyledi.

Covid-19’un farklı bulaş yöntemleri olduğunu fakat bu yöntemler arasında asansör içinde kişiden kişiye hava yolu ile aktarılan ya da havada asılı kalan covid-19 virüsü bulaşın göz ardı edildiğini hatırlatan Ersönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Asansör içinde bulaşın çok fazla olduğunu gördük ve öğrencilerimiz havalandırma sistemlerini inceleyerek gerçekleştirdikleri ortam partikül deneyi ile asansör içinde kullanılan türbülanslı hava akımının bulaşı artırdığını ortaya çıkardılar. laminer akım sistemiyle havada asılı kalan Covid virüsünü yere indirerek ortamdan çıkarmayı başardılar.” 

Projenin özellikleri

Asansör içerisinde kullanılan havalandırma sistemine yeni bir bakış açısı getirilerek laminer akım havalandırma yöntemi kullanıldığını yineleyen Ersönmez, öğrencilerinin geliştirdiği ‘Yapay Zeka Destekli Yeni Nesil Asansör Havalandırma Sistemi’ hakkında şu bilgileri aktardı:

“Öğrencilerimiz projeye başlarken ameliyathanelerde ve biyolojik laboratuvarlarda kullanılan laminer akım sisteminden yola çıktı. Laminer akım sistemine yapay zeka teknolojisi dahil edilerek, asansörü kullanan kişi sayısının kontrolünün geleneksel yöntemlerde olduğu gibi toplu kilo ölçümüyle değil, binen kişi sayısının yapay zeka tarafından sayılmasıyla tespiti sağlandı. Geliştirdiğimiz projenin dünyada örneği bulunmuyor. TÜBİTAK bölge yarışmalarında birincilik elde ederek Türkiye finallerine katılma hakkı kazanan ‘Yapay Zeka Destekli Yeni Nesil Asansör Havalandırma Sistemi’ projemizin patentini almak için resmi girişimlerimizi de başlattık.

Projeye eklenen sesli uyarı sistemi ile kişilerin sosyal mesafe ve maske kurallarına uyması sağlandı. Böylece riskler minimuma indirildi. Asansör içerisinde bulunan kişi sayısı asansör kapasitesini geçtiği zaman maske ve sosyal mesafe kurallarına uyulması için sistem uyarı veriyor. Bunun yanı sıra havalandırma sisteminin çalışma hızı da yapay zeka tarafından tespit edilen kişi sayısıyla düzenlenerek, sistemin enerji tasarrufu yapması sağlandı. Sistemi ekonomik hale getirerek havalandırma sistemini bir kişi bindiğinde daha düşük, iki kişi veya daha fazla kişi bindiğinde daha yüksek kademede çalıştırıyoruz. Bu da sistemi enerjiyi tasarruflu kullanmamızı sağlıyor.”

Sistemin, Kişisel Verileri Koruma Kanunu’na (KVKK) uygun şekilde yapılandırıldığını vurgulayan Ersönmez, kişilerin görüntülerinin sistem tarafından anlık işlenip herhangi bir yerde depolanmadığını ve bu özelliğin sistemin farklı bir yönünü yansıttığına dikkat çekti.

SANKO Okullarının proje kültürüyle çalıştığının altını çizen Ersönmez, “Öğrencilerimiz henüz 9’uncu sınıfta ve online eğitim sisteminde olmalarına rağmen, proje geliştirme kültürüne çok kolay uyum sağladı. Okulumuzda proje kültürümüz sosyal sorumluluk çevresinde dönüyor. Öğrendiğimiz her konuyu toplumsal bir sloruna bağlıyoruz. Bu da öğrencilerimizi herhangi bir toplumsal sorun gördüklerinde teknolojik olarak çözüm üretme arayışına yönlendiriyor. Bu nedenle öğrencilerimiz projeleri benimseyip sosyal sorumluluk bilinciyle hareket ediyorlar. Toplumsal konulara daha duyarlı hale gelip çözüm üretme odaklı düşünüyorlar” ifadelerine yer verdi. 

Ersönmez, projenin hem ekonomik olması hem de sınıf, toplantı salonları vb. gibi toplu ve kalabalık alanlara da uygulanabilirliği bakımından insanlara gelecekte büyük katkı sunup tüm dünyaya model olacak bir çalışma olduğunu da sözlerine ekledi. 

Öğrencinin görüşleri

Covid-19 pandemisi ve sonrasında asansör gibi insanların toplu halde kullanmak zorunda oldukları kapalı ve dar mekan havalandırmasına farklı bir bakış açısı getirdiklerini aktaran Gökçe Bilge, şu bilgileri paylaştı:

“Tüm dünyanın Covid-19 pandemisiyle mücadele ettiği bir süreçten geçiyoruz. Böylesi zorlu bir dönemde ülkemize ve insanlığa nasıl faydalı olacağımızı düşündük. Ameliyathanelerde ve biyolojik laboratuvarlarda kullanılan laminer akım sisteminden yola çıkarak Covid- 19’un asansör içinde bulaş riskini önlemek için çalışmalara başladık. Havada asılı kalarak bulaşa neden olan virüs ve mikroorganizmalar için laminer akım havalandırma sistemi kullanılmasını amaçladık ve başardık.” 

Mustafa Ali Şahin ise projede laminer akımla birlikte asansörleri kullanan kişi sayısının kontrolünün, havalandırma sisteminin çalışma hızının, sosyal mesafe ve maske uyarılarının yapay zeka desteği altında görüntü işleme ile kontrol edilen bütüncül bir hijyen sistemi modellenerek virüs bulaşlarının asgariye indirilmesini hedeflediklerini anımsattı.

Virüs bulaşının en kolay gerçekleşebileceği yerlerden birinin asansörler olduğunun altını çizen Şahin, projeyi şöyle özetledi:

“Her ne kadar artık bireyler bu konuda büyük ölçüde bilinçlenmiş olsa da insanlara sosyal mesafe kurallarını hatırlatmak, bu konuda dalgınlık ya da dikkatsizlikle oluşabilecek risklerin önüne geçilebilmektedir. Bu nedenle, projemize eklediğimiz sesli uyarı sistemiyle birden fazla kişinin asansörü kullanması durumunda kişilere maske ve sosyal mesafe kuralları hatırlatılarak olası risklerin önüne geçilmesini sağladık.”

Danışman öğretmenleri eşliğinde yaklaşık sekiz ay süren yoğun bir çalışma sonucunda projeyi başarıyla tamamladıklarını dile getiren Yiğit Settar Evgülü de şu bilgileri aktardı: 

“Pandemi sürecinden dolayı uzaktan eğitime geçince projenin yüzde 70’lik bölümünü online olarak yaptık. Bulaş riskinin göz ardı edildiği asansör içine yönelik proje geliştirmek istedik. Pandemi sonrasında da insanlara büyük fayda sağlayacağına inandığımız bir projeye imza atmaktan dolayı mutluyuz. Projemizi geliştirip TÜBİTAK Türkiye finallerinden de birincilikle dönmeyi hedefliyoruz.”

"Yapay Zeka Destekli Yeni Nesil Asansör Havalandırma Sistemi" projesi ile TÜBİTAK 52’nci Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Bölge Yarışmasından birincilikle dönen Gökçe Bilge, Mustafa Ali Şahin ve Yiğit Settar Evgülü, 24- 28 Mayıs tarihlerinde online düzenlenecek Türkiye finallerinde SANKO Okullarını ve Gaziantep’i temsil ederek Türkiye birinciliği için yarışacaklar.

Hibya Haber Ajansı